Kon Tum tăng cường hoạt động đối ngoại với các tỉnh giáp biên trong tình hình mới

Kon Tum là tỉnh miền núi có chung đường biên giới với 2 nước bạn (Vương quốc Campuchia và nước Cộng hòa DCND Lào) với chiều dài 292,5 km (giáp Lào 154,2 km, giáp Campuchia 138,3 km). Trong những năm qua, mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa tỉnh Kon Tum với các tỉnh Attapư, Sêkông (nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào) và mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện giữa tỉnh Kon Tum với tỉnh Ratanakiri (Vương quốc Campuchia) không ngừng được củng cố và phát triển. Nhận thức về vai trò, trách nhiệm của các cấp, các ngành, thủ trưởng các đơn vị, cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong việc triển khai các hoạt động đối ngoại với các tỉnh được nâng lên. Các cấp, các ngành, các địa phương đã đẩy mạnh hợp tác với các tỉnh bạn và đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực, góp phần phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh. Cụ thể trên các lĩnh vực sau:
- Hoạt động thương mại biên giới với Lào và Campuchia có bước phát triển; giao thương với các tỉnh của Lào chủ yếu qua Cửa khẩu quốc tế Bờ Y tăng trưởng mạnh qua các năm. Hiện tỉnh Kon Tum đã trình Thủ tướng Chính phủ quy hoạch phát triển mở cửa khẩu phụ Hồ Le (thuộc xã Ia Đal, huyện Ia H’Drai) để đẩy mạnh phát triển thương mại với tỉnh Ratanakiri (Campuchia); nâng cấp 02 cặp cửa khẩu phụ Đăk Long (Kon Tum)-Văng Tắt (Atttapư) và Đăk Blô (Kon Tum)-Đăk Bar (Sêkông) lên cửa khẩu chính. Thường xuyên hỗ trợ và cung cấp thông tin cho doanh nghiệp các địa phương để hợp tác đầu tư, khai thác tiềm năng, thế mạnh của mỗi tỉnh. Các hoạt động đầu tư, thương mại, dịch vụ tại cửa khẩu như chợ biên giới, kho ngoại quan, dịch vụ hạ tầng kỹ thuật, dịch vụ lưu trú... được quan tâm đầu tư ngày càng gia tăng cả về quy mô và loại hình.
- Hoạt động liên vận, giao thông vận tải với các tỉnh Nam Lào ngày càng phát triển; giai đoạn 2016-2021 có 1.210.388 lượt khách và 176.024 lượt phương tiện xuất, nhập cảnh qua cửa khẩu quốc tế Bờ Y. Hiện tỉnh Kon Tum có 05 tuyến vận tải hành khách theo tuyến cố định, 03 đơn vị hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng với 27 phương tiện và có 05 đơn vị được cấp giấy phép hoạt động vận tải hàng hóa đường bộ quốc tế Việt-Lào.
- Công tác hợp tác giáo dục, văn hóa, y tế được quan tâm. Từ năm 2016 đến nay, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ kinh phí đào tạo trình độ Đại học cho 45 cán bộ, lưu học sinh tỉnh Attapư, Sêkông (Lào) và 10 lưu học sinh tỉnh Ratanakiri (Campuchia); ngoài ra Phân hiệu Đại học Đà Nẵng tại Kon Tum đã hỗ trợ học bổng và tiếp nhận, đào tạo 77 sinh viên tự do cho tỉnh Attapư, Sêkông. Các tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ nhân năm đoàn kết hữu nghị; chương trình giao lưu hữu nghị biên giới Việt Nam-Lào-Campuchia... Ngành du lịch ba tỉnh đã tăng cường khảo sát, liên kết và khai thác các tour, tuyến du lịch với các tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan. Đã tăng cường hợp tác, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn về y tế với các tỉnh bạn (cử 02 bác sĩ sang chuyển giao kỹ thuật nội nhi khoa cho Bệnh viện tỉnh Attapư và tiếp nhận, hướng dẫn chuyên môn cho 04 cán bộ của Bệnh viện tỉnh Attapư; đã tiếp nhận, khám và điều trị cho 171 bệnh nhân các tỉnh giáp biên của Lào); tăng cường hợp tác trong công tác phòng, chống dịch bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân tại khu vực biên giới, phối hợp triển khai kiểm dịch y tế tại các cửa khẩu; kiểm soát và ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm, dịch bệnh ở khu vực biên giới và qua biên giới ba nước, nhất là trong giai đoạn phòng chống đại dịch Covid-19.
- Công tác quy tập và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào và Campuchia luôn được quan tâm, chú trọng triển khai. Từ mùa khô năm 2016 đến năm 2021, đã tìm kiếm, cất bốc và hồi hương 76 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất bạn về nước. Tỉnh Kon Tum cũng đã dành nhiều nguồn lực hỗ trợ chính quyền và nhân dân các tỉnh Nam Lào và Đông Bắc Campuchia xây dựng công trình an sinh xã hội, hỗ trợ nhân dân vùng bị ảnh hưởng do sự cố vỡ đập thủy điện, lũ lụt, phòng chống dịch Covid-19 với tổng kinh phí trên 28 tỷ đồng.
- Hoạt động hợp tác an ninh, quốc phòng và quản lý biên giới giữa lực lượng công an, quân sự, biên phòng các tỉnh luôn được chú trọng, chặt chẽ và ngày càng đi vào chiều sâu. Thông qua hội nghị phối hợp đảm bảo an ninh trật tự của Công an các tỉnh, hội nghị liên tịch hằng năm của lực lượng quân sự, biên phòng; hoạt động tuần tra song phương của các đồn biên phòng; qua trao đổi thông tin..., lực lượng vũ trang các tỉnh đã phối hợp hiệu quả trong công tác nắm bắt tình hình, thông báo cho nhau những tin tức có liên quan đến an ninh trật tự của mỗi địa phương, nhất là các hoạt động của tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia, phòng ngừa, ngăn chặn hiệu quả hoạt động của các loại tội phạm liên quan như vận chuyển vũ khí, chất nổ, buôn bán các chất ma túy… phối hợp chặt chẽ trong công tác quản lý xuất nhập cảnh, ngăn chặn hoạt động vượt biên trái phép.
- Đã hoàn thành công tác tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam-Lào và cơ bản hoàn thành phân giới cắm mốc Việt Nam-Campuchia đoạn qua tỉnh Kon Tum. Trong giai đoạn 2016-2020, tỉnh Kon Tum đã tích cực triển khai và phối hợp với tỉnh Attapư, Sêkông hoàn thành công tác điều tra, khảo sát và trao quốc tịch Việt Nam, Lào cho người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong khu vực biên giới hai nước trên địa bàn tỉnh theo đúng kế hoạch.
- 04 huyện và 13 xã của tỉnh Kon Tum giáp biên với Lào và Campuchia đã chủ động tăng cường công tác đối ngoại với chính quyền, nhân dân các huyện, xã biên giới của phía bạn. Hai bên thường xuyên tổ chức trao đổi đoàn, trao đổi thông tin, thăm và làm việc nhân các ngày lễ, sự kiện quan trọng; thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu văn nghệ, thể thao, tổ chức kết nghĩa giữa các lực lượng.... Đồng thời, luôn tạo điều kiện thuận lợi cho bà con sinh sống trên tuyến biên giới gắn bó, đoàn kết, hỗ trợ nhau cùng phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống, trong đó mô hình kết nghĩa bản-bản đã mang lại ý nghĩa quan trọng, hiệu quả thiết thực, vun đắp tình hữu nghị gắn bó keo sơn giữa nhân dân hai bên biên giới Việt-Lào.
- Công tác thông tin tuyên truyền, giáo dục về quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào, Lào-Việt Nam và quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện Việt Nam-Campuchia, Campuchia-Việt Nam cũng như quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa tỉnh Kon Tum với các tỉnh giáp biên của nước CHDCND Lào và Vương quốc Campuchia cho nhân dân và thế hệ trẻ tiếp tục được quan tâm, chú trọng. Đã thường xuyên tuyên truyền cho cán bộ, nhân dân các xã biên giới về kết quả công tác phân giới, cắm mốc và các hiệp định, nghị định thư về quy chế quản lý biên giới, cửa khẩu...; tổ chức thành công tác cuộc thi tìm hiểu, các ngày hội đoàn kết, các chương trình gặp gỡ, giao lưu..., góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm cho cán bộ và nhân dân tại các xã biên giới tích cực tham gia bảo vệ, giữ gìn đường biên, cột mốc quốc giới, chấp hành các quy định của pháp luật liên quan đến công tác quản lý biên giới.
- Công tác đối ngoại nhân dân giữa các địa phương được quan tâm đẩy mạnh. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội, các hội Hữu nghị Việt-Lào, Việt Nam-Campuchia, Hội liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài của tỉnh luôn chú trọng tăng cường, hợp tác toàn diện với Mặt trận và các tổ chức quần chúng, Nhân dân và Hội hữu nghị các tỉnh giáp biên thông qua trao đổi đoàn, hội nghị, hội thảo, ký kết các thỏa thuận hợp tác. Các hoạt động đối ngoại nhân dân ngày càng đa dạng phong phú như tổ chức biểu diễn văn nghệ tại các tỉnh bạn, khám chữa bệnh cho nhân dân trên khu vực biên giới, hỗ trợ các địa phương bạn khi có thiên tai, dịch bệnh... Từ năm 2018, tỉnh Kon Tum đã thống nhất với các tỉnh bạn về việc thực hiện công tác đối ngoại nhân dân theo hướng đổi mới (định kỳ 5 năm tổ chức Hội nghị cấp tỉnh và ký kết các bản ghi nhớ, chương trình hợp tác; tiến hành sơ kết 02 năm một lần); qua đó, vừa tạo sự đồng bộ, thống nhất trong triển khai công tác đối ngoại nhân dân; vừa tránh việc tổ chức nhiều đoàn ra, gây lãng phí và không hiệu quả. Tháng 10-2021, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội tỉnh Kon Tum đã tiến hành sơ kết, đánh giá kết quả 2,5 năm thực hiện Bản ghi nhớ hợp tác đã ký kết với các cơ quan tương ứng của tỉnh Attapư, Sêkông (Lào), Rattanakiri (Campuchia) bằng hình thức trao đổi văn bản qua đường ngoại giao, phù hợp với tình hình dịch Covid-19.
* Những kết quả trên đã và đang tăng cường, thắt chặt mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện giữa tỉnh Kon Tum với các tỉnh Nam Lào và Đông Bắc Campuchia. Tuy nhiên, việc hợp tác giữa các bên chưa tương xứng với nhu cầu và tiềm năng của mỗi tỉnh. Một số nội dung đã thỏa thuận, ký kết nhưng chưa được triển khai; các công trình, hạng mục cụ thể từ kết quả hợp tác chưa nhiều, hoạt động thương mại biên giới, giao thương hàng hóa, hợp tác về đầu tư giữa các cơ sở kinh tế còn thấp. Tình trạng mua bán vận chuyển ma túy, chất gây nghiện, pháo nổ... qua biên giới còn diễn biến phức tạp.
Để tăng cường hơn nữa hoạt động đối ngoại với các tỉnh giáp biên trong tình hình mới, thời gian tới cấp ủy, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể của tỉnh Kon Tum sẽ tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ sau: (1) Tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tầng lớp Nhân dân về mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Lào, mối quan hệ đoàn kết hữu nghị Việt Nam-Campuchia nói chung, giữa tỉnh Kon Tum với các tỉnh giáp biên nói riêng. (2) Tổ chức triển khai có hiệu quả các Bản ghi nhớ về hợp tác đã ký kết với các tỉnh Nam Lào và Đông bắc Campuchia. Củng cố và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ chính trị với các tỉnh giáp biên của Lào và Campuchia, tạo cơ sở, nền tảng vững chắc trong triển khai quan hệ kinh tế, thương mại, văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo và các lĩnh vực khác. (3) Chủ động đấu tranh phản bác thông tin, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị về lịch sử, quan hệ đối ngoại và các vấn đề liên quan đến chủ quyền biên giới quốc gia nhằm chống phá, chia rẽ mối quan hệ giữa Việt Nam với các nước Lào và Campuchia. (4) Thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, du lịch giữa các bên. Khuyến khích các doanh nghiệp của các bên nghiên cứu, tìm hiểu cơ hội và tập trung đầu tư sản xuất, kinh doanh, khai thác những thế mạnh của các địa phương. (5) Đẩy mạnh trao đổi kinh nghiệm trên các lĩnh vực văn hóa, y tế, nông lâm nghiệp, xây dựng nông thôn mới, tài nguyên và môi trường... Triển khai hợp tác chặt chẽ trong công tác trao đổi cán bộ, đào tạo nguồn nhân lực. Xem xét tiếp tục hỗ trợ đào tạo nhân lực các tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Campuchia học các ngành nghề mà tỉnh bạn đang có nhu cầu tại các cơ sở giáo dục của tỉnh Kon Tum. (6) Phối hợp chặt chẽ với các tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Campuchia trong công tác quy tập hài cốt liệt sỹ chuyên gia và quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các cuộc kháng chiến trên đất bạn. (7) Đẩy mạnh công tác đối ngoại Nhân dân, tăng cường các hoạt động giao lưu Nhân dân, tổ chức các hoạt động từ thiện, khám chữa bệnh, cấp phát thuốc, chương trình tình nguyện mùa hè xanh, kỳ nghỉ hồng tại các tỉnh giáp biên trong điều kiện và khả năng cho phép.

Bài, ảnh: Nguyễn Quang Thuỷ