Trần Văn Hai - Người anh hùng trẻ tuổi

Trần Văn Hai sinh ra và lớn lên trên vùng đất Hòa Vang (Quảng Nam) nổi tiếng là "Anh dũng, kiên cường đi đầu diệt Mỹ”, lại sống trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Do vậy, trong con người anh đã kết tinh một tinh thần anh dũng, một tình yêu quê hương đất nước mãnh liệt và lòng căm thù giặc sâu sắc. Lên 14 tuổi (năm 1965), Trần Văn Hai tham gia du kích. Anh được xã đội Hòa Hải giao nhiệm vụ theo dõi lính ngụy Sài Gòn vận chuyển vũ khí qua lại Dốc Ông Kình. Trần Văn Hai từng dũng cảm đột nhập vào đồn Mỹ ở Dốc Ông Kình, lấy vũ khí về giao lại cho Xã đội trưởng trang bị cho du kích. Sau khi xã Hòa Hải tổ chức thành công trận đánh đồn Mỹ ở Dốc Ông Kình, tình hình tại xã Hòa Hải rất căng thẳng. Bọn ngụy quân, ngụy quyền cho lính đến vây bắt Trần Văn Hai và khủng bố gia đình anh. Trước tình hình đó, cấp trên đã điều động Trần Văn Hai cùng các đồng chí Nguyễn Phô, Nguyễn Hoàng, Mai Đăng Hảo…thoát ly về khu V đóng tại huyện Trà My, tỉnh Quảng Nam. Cuối năm 1966, anh được Khu V tăng cường lên Kon Tum chiến đấu, hoạt động.
Đầu năm 1967, Trần Văn Hai về hoạt động tại Thị đội Kon Tum, chuẩn bị cho Chiến dịch Tổng tấn công Mậu Thân năm 1968. Cuối năm 1967, đồng chí Nguyễn Thế Vũ, Phó Bí thư H5 trực tiếp giao nhiệm vụ xây dựng “căn cứ lõm” trong lòng thị xã Kon Tum. Trần Văn Hai được phân công về ở nhà ông Huỳnh Trọng Sửu - một cơ sở cách mạng, thường xuyên liên lạc qua lại chợ Kon Tum, chùa Trung Khánh, chùa Tỉnh Hội và nắm bắt tình hình ở Sở Tình báo ngụy Sài Gòn tại Kon Tum. Trong những ngày chuẩn bị chiến dịch, bọn ngụy quân, ngụy quyền tăng cường lùng sục tất cả các ngã đường vào thị xã Kon Tum và trong các khu vực trọng tâm nội thị. Trần Văn Hai đóng vai bán kem trên đường Nguyễn Huệ về Rạp hát Bình Minh theo dõi, nắm tình hình để chuẩn bị đưa lực lượng bộ đội ta đánh vào Sở Tình báo ngụy Sài Gòn tại Kon Tum. Nhưng khi qua Tòa tỉnh trưởng, anh chẳng may bị bọn lính gác và an ninh nghi ngờ bắt giữ. Khám xét người Trần Văn Hai, thấy có quả lựu đạn M26, chúng đưa anh về Tiểu khu an ninh ngụy Sài Gòn tra tấn dã man trong đêm 22 tháng 01 năm 1968. Bọn an ninh ngụy Sài Gòn dùng cực hình tra hỏi suốt mấy giờ đồng hồ, nhưng Trần Văn Hai vẫn kiên quyết không khai báo, thà chết vẫn một lòng một dạ trung thành với lý tưởng của Đảng, của cách mạng. Khi bọn chúng tạm dừng tra tấn, ra ngoài phòng khai thác để hội ý, xin chủ trương mới. Lúc này, Trần Văn Hai ở trong phòng khai thác một mình, và anh sực nhớ quả lựu đạn M26 của mình đang được chúng để trên nóc tủ làm chứng cứ. Chớp lấy cơ hội, Trần Văn Hai lấy quả M26 rút chốt, kẹp vào nách co người lại chờ bọn chúng vào phòng khai thác. Hai sỹ quan ngụy là thiếu tá Đinh Văn Chắc và trung úy Nguyễn Đình Thi bước vào. Cửa phòng khai thác vừa khép lại, Trần Văn Hai áp sát hai tên sỹ quan và hở nách cho lựu đạn M26 bung nổ. Trần Văn Hai anh dũng hy sinh. Hai tên sỹ quan ngụy cũng không kịp trở tay. Tên Chắc chết tại chỗ, tên Thi bị thương nặng. Toàn bộ cơ quan an ninh ngụy rúng động. Đám lính ngụy hoang mang, hỗn loạn.
Sự hy sinh của Trần Văn Hai báo động sự mở đầu Chiến dịch Xuân Mậu Thân năm 1968 ở Kon Tum; là nguồn động viên, cổ vũ và là tấm gương sáng cho cán bộ, chiến sỹ Thị đội Kon Tum và quần chúng cơ sở cách mạng H5 noi theo. Để ghi nhận những chiến công cũng như hành động anh dũng của Anh, ngày 23 tháng 7 năm 1997 Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định truy tặng danh hiệu "Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân" cho liệt sỹ Trần Văn Hai.
Sự kiện Trần Văn Hai anh dũng hy sinh trên mảnh đất Kon Tum cách đây hơn nửa thế kỷ. Phần mộ của anh nay cũng được an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ quê nhà (phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng). Tuy nhiên, hình ảnh Trần Văn Hai mãi mãi khắc sâu trong tâm trí của Nhân dân tỉnh Kon Tum về một người thanh niên dũng cảm, kiên cường, hy sinh bản thân mình để bảo vệ cách mạng, bảo vệ Nhân dân Kon Tum. Để tri ân những đóng góp của Trần Văn Hai đối với cách mạng Kon Tum và nhằm giáo dục tinh thần yêu nước cho các thế hệ sau, tỉnh Kon Tum đã lấy tên Anh đặt tên cho một con đường to đẹp tại trung tâm thành phố Kon Tum, nối từ phường Thắng Lợi tới Quốc lộ 24 thuộc phường Trường Chinh, thành phố Kon Tum.

Bài, ảnh: Ngô Đức Hải